Głębokie myślenie nie jest tematem popularnym. Być może przyczyną jest złożoność tego zagadnienia. Praktykowanie myślenia głębokiego wymaga ponadprzeciętnego i nie powierzchniowego zrozumienia dotykających nas spraw. Polega ono na głębokiej refleksji i koncentracji, na szukaniu nieoczywistych powiązań, poświęcenia czasu na analizę szczegółów. Głębokie myślenie wyklucza proste i pobieżne wnioski.
Jak social media wpływają na nasze myślenie?
Przejmując odpowiedzialność za jakość własnego myślenia w szczególności warto być ostrożnym przy korzystaniu z social media. Platformy te wspierane coraz bardziej przez sztuczną inteligencje znają nasze preferencje i przyzwyczajenia. Profilują nas, podsuwają treści oraz reklamy zgodne z naszymi zainteresowaniami, a nawet wiekiem i stanem zdrowia. Poprzez podsuwane nam treści potrafią także z czasem wzbudzać w naszych umysłach potrzeby, które są zgodne z interesami korporacji. I w ten oto sposób stajemy sią udziałowcami płytkiego myślenia bo myśli za nas coś innego.
Czy Twój mózg jest Twoim przyjacielem?
Tak, Twój mózg jest Twoim przyjacielem – dopóki nad nim panujesz, dopóki go kontrolujesz. Jeśli tego nie robisz to „zatroszczy” się o niego MARKETING ze wszystkimi swoimi narzędziami udoskonalonymi w ostatnich latach przez sztuczną inteligencje. W ramach tej „troski” Twój mózg otrzyma jak na tacy, bez wysiłku, liczne propozycje, wyniki, posty, reklamy, maile itd. My to akceptujemy, angażujemy się dalej w tą matnie i… jesteśmy szczęśliwi? Na pewno jest szczęśliwy nasz mózg bo w ten sposób oszczędza energię nie angażując się zbyt głęboko w procesy analizy. Mózg z radością akceptuje to co mu podsuwają social media i w ten sposób ktoś inny zaczyna sterować naszym życiem.
Czy to jak myślimy kogoś obchodzi?
To jak myślisz na pewno powinno obchodzić Ciebie. I wiedz, że Twój mózg może mieć inne priorytety niż Ty. Ale to kwestia, którą opisałem w artykule o tym czy mózg może zaszkodzić. Na pewno temat wpływu social media na nasze myślenie, zagrożenia tumanieniem, zbierania informacji o nas, profilowania i wykorzystywanie tych informacji przez korporacje do zwiększania przychodów obchodzi coraz więcej twórców oraz naukowców.
Aby lepiej zrozumieć zagrożenie warto obejrzeć na Netflixie film dokumentalny Jeffa Orłowskiego z 2020 roku The Social Dilemma. Innym intersującym dziełem jest Hakowanie świata (ang. The Great Hack)
Na stronie Amnesty International znajduje się także ciekawe opracowanie ujawniające negatywny wpływ social media na dzieci i młodzież: „Jesteśmy całkowicie pozbawieni osłony” – badania wpływu mediów społecznościowych na młodych ludzi.
A co o głębokości naszego myślenia sądzi sama sztuczna inteligencja?
To w jaki sposób angażujemy swoje szare komórki to po części jest wybór naszego stylu życia. Możemy ślizgać się po powierzchni tematów albo zanurzyć głęboko w ich analizę. Sztuczna inteligencja jest trenowana do analizy głębokiej. To narzędzie, technologia przewyższająca swoimi możliwościami analitycznymi większość ludzi. I jako taka może być wykorzystywana do różnych celów. Korporacje wykorzystują ją do powiększania swoich wpływów i zwiększania zysków. Ja postanowiłem wypytać sztuczną inteligencje o znaczenie głębokiego myślenia dla człowieka i zadałem jej kilka pytań. Pytania te wraz z odpowiedziami publikuje poniżej.
Pierwsze pytanie:
Jakie czynniki negatywnie wpływają na głębokie myślenie?
Oto odpowiedź:
Odpowiedź ChatGPT
Czynniki, które negatywnie wpływają na głębokie myślenie
Głębokie myślenie wymaga skupienia, czasu i przestrzeni na refleksję, jednak wiele czynników w codziennym życiu może je utrudniać lub wręcz blokować. Oto najważniejsze z nich:
1. Nadmiar bodźców i rozpraszaczy
Przykłady:
Powiadomienia z telefonów i mediów społecznościowych.
Ciągłe przerywanie pracy przez zewnętrzne czynniki, takie jak rozmowy, hałas czy e-maile.
Dlaczego szkodzi:
Trudno skupić się na jednym zagadnieniu, gdy umysł stale przeskakuje między różnymi bodźcami.
Wielozadaniowość ogranicza zdolność do analizy i wyciągania głębokich wniosków.
Jak przeciwdziałać:
Wyłącz powiadomienia i wyznacz czas na skupioną pracę w cichym miejscu.
Ogranicz korzystanie z urządzeń cyfrowych w godzinach przeznaczonych na refleksję.
2. Przeciążenie informacyjne
Przykłady:
Nadmiar informacji z mediów, książek, artykułów i internetu.
Brak filtrowania treści i próba przyswajania wszystkiego naraz.
Dlaczego szkodzi:
Mózg staje się „przeładowany” i traci zdolność do przetwarzania danych w sposób dogłębny.
Brak czasu na refleksję nad poszczególnymi informacjami prowadzi do powierzchownych wniosków.
Jak przeciwdziałać:
Filtrowanie informacji – skupiaj się na jakości, a nie ilości treści.
Poświęć czas na analizę i zrozumienie najważniejszych zagadnień.
3. Stres i brak równowagi emocjonalnej
Przykłady:
Ciągłe uczucie presji lub niepokoju.
Negatywne emocje, takie jak złość, smutek czy frustracja, które dominują nad racjonalnym myśleniem.
Dlaczego szkodzi:
Stres ogranicza zdolność mózgu do głębszej analizy i utrudnia koncentrację.
Emocje mogą zdominować proces myślenia, prowadząc do błędnych wniosków.
Jak przeciwdziałać:
Wprowadź techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe.
Dbaj o równowagę między pracą a odpoczynkiem, by uniknąć wypalenia.
4. Brak czasu i pośpiech
Przykłady:
Harmonogram wypełniony po brzegi obowiązkami.
Brak przerw na odpoczynek i refleksję.
Dlaczego szkodzi:
Pośpiech prowadzi do powierzchownego myślenia i decyzji podjętych bez analizy.
Brak czasu na zastanowienie się nad własnymi działaniami i wyborami.
Jak przeciwdziałać:
Planuj czas na refleksję w codziennym harmonogramie.
Znajdź momenty na „odłączenie się” i swobodne myślenie, np. podczas spacerów.
5. Rutyna i brak wyzwań intelektualnych
Przykłady:
Powtarzanie tych samych czynności każdego dnia.
Unikanie sytuacji wymagających analizy i kreatywnego podejścia.
Dlaczego szkodzi:
Mózg nie jest stymulowany do rozwijania głębokiego myślenia.
Brak nowości ogranicza zdolność do spojrzenia na świat z innej perspektywy.
Jak przeciwdziałać:
Szukaj nowych doświadczeń, czytaj różnorodne materiały, poznawaj inne punkty widzenia.
Angażuj się w wyzwania, które wymagają logicznego myślenia i kreatywności.
6. Brak uważności i refleksji
Przykłady:
Podejmowanie decyzji impulsywnie, bez analizy.
Życie „na autopilocie”, bez zastanawiania się nad sensem codziennych działań.
Dlaczego szkodzi:
Utrwalanie nawyku powierzchownego myślenia.
Trudność w zrozumieniu własnych motywacji i konsekwencji działań.
Jak przeciwdziałać:
Regularnie praktykuj mindfulness, by być bardziej obecnym w chwili.
Wieczorem poświęć chwilę na analizę swoich działań i decyzji z całego dnia.
7. Negatywne otoczenie
Przykłady:
Przebywanie wśród osób krytykujących głębokie rozmowy i refleksję.
Brak wsparcia dla rozwoju intelektualnego w rodzinie lub środowisku pracy.
Dlaczego szkodzi:
Trudniej rozwijać głębokie myślenie w otoczeniu, które nie sprzyja refleksji.
Negatywne komentarze mogą zniechęcać do zadawania pytań i poszukiwania odpowiedzi.
Jak przeciwdziałać:
Poszukaj ludzi, którzy cenią refleksję i rozwój intelektualny.
Twórz przestrzeń do myślenia w samotności, jeśli otoczenie jest niesprzyjające.
8. Brak fizycznej i mentalnej energii
Przykłady:
Przemęczenie spowodowane brakiem snu lub złym odżywianiem.
Znużenie wynikające z monotonii.
Dlaczego szkodzi:
Zmęczony umysł ma trudności z koncentracją i analizą.
Niska energia utrudnia motywację do angażowania się w głębokie przemyślenia.
Jak przeciwdziałać:
Dbaj o regularny sen, zdrową dietę i aktywność fizyczną.
Wprowadzaj przerwy w pracy, aby naładować baterie.
Podsumowanie
Negatywne czynniki wpływające na głębokie myślenie można zminimalizować poprzez świadome podejście do zarządzania czasem, energią i otoczeniem. Kluczem jest stworzenie warunków sprzyjających refleksji: wyciszenie rozpraszaczy, dbanie o zdrowie i otaczanie się inspirującymi ludźmi. Pamiętaj, że głębokie myślenie to nie tylko zdolność, ale nawyk, który wymaga regularnej praktyki i ochrony przed zakłóceniami codziennego życia.
A co o głębokości naszego myślenia sądzi sama sztuczna inteligencja?
Jeśli już przeczytałeś powyższą odpowiedź sztucznej inteligencji to już wiesz co powinieneś wyeliminować ze swojego stylu życia, aby wzmocnić głębokie myślenie.
Teraz postanowiłem przycisnąć sztuczną inteligencje, aby napisała trochę o swojej kontrowersyjnej roli w social media.
Zadałem drugie pytanie:
Czy zadania sztucznej inteligencji w korporacjach prowadzących social media mogą powodować u ludzi zmniejszenie zaangażowania w głębokie myślnie i zwiększenie akceptacji podsuwanych treści marketingowych?
Oto odpowiedź:
Odpowiedź ChatGPT
Tak, zadania sztucznej inteligencji w korporacjach prowadzących social media mogą wpływać na zmniejszenie zaangażowania w głębokie myślenie oraz zwiększenie akceptacji podsuwanych treści marketingowych. Wynika to z kilku mechanizmów, które są integralną częścią działania platform opartych na algorytmach SI. Poniżej wyjaśniam, jak i dlaczego tak się dzieje:
1. Algorytmy promujące szybkie i powierzchowne treści
Algorytmy social media są zaprojektowane tak, aby zwiększać czas spędzany przez użytkowników na platformach. Preferują treści łatwe w odbiorze, które szybko przyciągają uwagę, takie jak:
Krótkie filmy i posty z chwytliwymi nagłówkami.
Treści wizualne, które wymagają minimalnego wysiłku poznawczego.
Efekt:
Użytkownicy przestawiają się na konsumpcję krótkich, lekkostrawnych treści zamiast angażowania się w dłuższe formy wymagające refleksji.
Mózg staje się mniej skłonny do podejmowania głębokich procesów myślowych, ponieważ algorytmy dostarczają stale nową, szybką stymulację.
2. Personalizacja treści i bańki informacyjne
SI wykorzystuje dane użytkowników, aby dostosować treści do ich preferencji i zachowań. Chociaż to zwiększa trafność rekomendacji, prowadzi także do tworzenia „baniek informacyjnych”.
Efekt:
Użytkownicy otrzymują treści, które wzmacniają ich obecne przekonania, co ogranicza kontakt z różnorodnymi perspektywami.
Brak ekspozycji na inne punkty widzenia utrudnia głębsze myślenie i krytyczną analizę rzeczywistości.
3. Manipulacja uwagą za pomocą mechanizmów uzależniających
Mechanizmy takie jak powiadomienia, lajki, i natychmiastowa gratyfikacja wzmacniają uzależniające korzystanie z social media.
Efekt:
Zmniejsza się zdolność do długotrwałej koncentracji, która jest kluczowa dla głębokiego myślenia.
Użytkownicy coraz częściej szukają łatwej i szybkiej stymulacji, rezygnując z refleksji czy analizy.
4. Podświadome oddziaływanie treści marketingowych
SI w social media potrafi projektować treści marketingowe, które wydają się neutralne lub naturalne, ale są zaprojektowane w celu wywołania określonych reakcji.
Efekt:
Użytkownicy są mniej świadomi, że są poddawani manipulacji, co zmniejsza ich czujność i krytyczne myślenie wobec treści.
Reklamy stają się akceptowane jako część codziennego doświadczenia online, co zwiększa ich skuteczność bez potrzeby głębokiej analizy przez odbiorców.
5. Brak czasu na refleksję
Stałe bombardowanie treściami w mediach społecznościowych zmniejsza czas, jaki użytkownicy poświęcają na refleksję nad własnym życiem, decyzjami i otaczającym światem.
Efekt:
Ludzie stają się bardziej pasywni w swoim myśleniu, akceptując treści, które są im podsuwane przez algorytmy.
Brak refleksji nad celowością konsumpcji treści utrwala powierzchowne myślenie.
6. Upraszczanie przekazu i brak kontekstu
Treści tworzone przez SI często upraszczają złożone problemy lub przedstawiają je w sposób, który wywołuje emocje zamiast zachęcać do analizy.
Efekt:
Użytkownicy mogą szybciej przyjmować gotowe opinie lub rozwiązania podsuwane przez platformy, zamiast samodzielnie je analizować.
Zmniejsza się zdolność do krytycznego myślenia i wyciągania własnych wniosków.
Gdyby sztuczna inteligencja miała rozum to można by rzec, że to niezła samokrytyka. Ale to „jedynie” lub „aż” aparat analityczny, którego nakarmiono danymi i z nich wyciąga wnioski. Gdyby nie wprowadzono do niej żadnych informacji to sama z siebie nie udzieliłaby żadnej odpowiedzi. Sposób wykorzystanie sztucznej inteligencji ma zatem ogromny wpływ na myślenie głębokie, które wyznacza poniekąd stopień sprawności mózgu.
Źle wykorzystana sztuczna inteligencja stanowi zagrożenie dla ludzkiego mózgu
Zagrożenie jakie może wystąpić wskutek niewłaściwego wykorzystania sztucznej inteligencji zostało dostrzeżone przez naukowców i jest przedmiotem wielu opracowań. Duże kontrowersje budzi możliwość manipulowania ludzkimi emocjami, zachowaniem, wyborami. Istnieje zagrożenie, że z czasem wszechobecna sztuczna inteligencja wykorzysta słabość naszego mózgu do lenistwa i wykreuje w nim rzeczywistość alternatywną.
